Emlak sektörü, alıcılar, satıcılar, yatırımcılar ve kiracılar için birçok farklı bileşeni içeren karmaşık bir alan olarak karşımıza çıkar. Bu sektörde faaliyet gösterirken karşımıza çıkan birçok terim bulunmaktadır ve bu terimlerin anlamını tam olarak bilmek, hem emlak profesyonelleri için hem de bireysel yatırımcılar için oldukça önemlidir.
İçindekiler
En Çok Kullanılan Emlak Terimleri
Bu terimler, emlak işlemlerini daha iyi anlamamıza, doğru kararlar alabilmemize ve potansiyel riskleri önceden görebilmemize yardımcı olur. Bu içerikte, emlak sektöründe sıkça karşılaşılan temel terimleri ve anlamlarını detaylı olarak ele alacağım.
Akit
“Akit” terimi, emlak sektöründe genellikle taşınmaz malların alım-satım, kiralama veya benzeri işlemleri için yapılan yasal sözleşmeyi ifade eder. Bu terim, taraflar arasında anlaşmanın gerçekleştiği ve yükümlülüklerin belirlendiği yazılı veya sözlü anlaşmayı kapsar. Akit, genellikle noter onayı veya resmi bir makam tarafından onaylanır ve yasal olarak bağlayıcıdır. Akit kelimesinin diğer adı sözleşmedir.
Amortisman
Amortisman, bir varlığın belirli bir süre zarfında değer kaybını ifade eden bir muhasebe kavramıdır. Genellikle fiziksel varlıkların (örneğin binalar, makine ve teçhizat gibi) kullanımından dolayı yaşadığı aşınma, yıpranma veya modası geçme nedeniyle değerindeki düşüşü gösterir. Amortismanın hesaplanması, bir şirketin finansal raporlamasında ve vergi yükümlülüklerinin belirlenmesinde önemlidir.
Özellikle muhasebe uygulamalarında, bir varlığın satın alındığı maliyeti ile varlığın kullanım ömrü boyunca tahmin edilen hurda değeri arasındaki fark, belirli bir süre boyunca eşit taksitlerle ya da belirli bir yönteme göre düşülerek gider olarak kaydedilir. Bu süre zarfında kaydedilen bu gider miktarına “amortisman” adı verilir.
Emlak Beyanı
“Emlak Beyanı”, taşınmaz malların (arazi, bina vb.) mülkiyet, kullanım, değer ve diğer özellikleri hakkında resmi makamlara yapılan bildirimdir. Bu beyan genellikle vergilendirme, tapu işlemleri veya diğer yasal süreçler için gereklidir.
Emlak beyanı, yerel ya da merkezi hükümetin ilgili birimlerine verilir ve genellikle belirli bir formatta, belirlenen süreler içinde yapılması gerekmektedir. Beyan, taşınmazın yasal statüsü, değeri ve diğer önemli bilgileri içerir ve genellikle belirli bir dönem için geçerlidir.
Emlak Vergisi
Emlak vergisi, taşınmaz mülkler (arsa, arazi, bina vb.) üzerinden alınan bir tür yerel vergidir. Bu vergi genellikle yerel yönetimler tarafından toplanır ve yerel hizmetlerin finansmanında kullanılır.
Emlak vergisi, mülkün değeri, yeri, kullanım amacı gibi çeşitli faktörlere göre hesaplanabilir. Her yıl belirli bir zaman diliminde ödenmesi gereklidir ve ödenmeyen emlak vergileri için çeşitli yasal yaptırımlar uygulanabilir.
Hisseli Tapu
“Hisseli tapu”, bir taşınmazın mülkiyetinin birden fazla kişi veya taraflar arasında belirli oranlarda bölündüğünü gösteren bir tapu türüdür. Bu tür bir tapu, aynı taşınmaz üzerinde farklı hisselere sahip birden fazla kişinin veya kurumun olduğu durumlar için geçerlidir.
Her bir hissedar, tapuda belirtilen oran veya yüzölçümü kadar hakka sahiptir ve bu haklar, taşınmazın kullanımı, getirisi ve satışı konularında da geçerlidir. Hisseli tapu, genellikle miras, ortak yatırım veya aile içi mülkiyet gibi durumlar için kullanılır.
İfraz
İfraz, bir taşınmazın yasal olarak birden fazla bağımsız parsel veya birim haline getirilmesi işlemidir. İfraz işlemi, genellikle yerel yönetimlerin ve ilgili devlet kurumlarının belirlediği yasal ve teknik kriterlere uygun olarak gerçekleştirilir.
İfraz sonucunda, her bir yeni oluşturulan parsel veya birim için ayrı tapu belgeleri düzenlenir. Bu işlem, arazinin daha etkin kullanımını sağlamak, değerini artırmak veya farklı amaçlar için kullanmak isteyen mülk sahipleri tarafından sıklıkla tercih edilir.
İntifa Hakkı
“İntifa hakkı”, bir taşınmazın mülkiyeti başkasına ait olmasına rağmen, belirli bir kişi veya kurumun bu taşınmazı kullanma, yararlanma ve gelir elde etme hakkına sahip olduğu bir hukuki düzenlemeyi ifade eder.
İntifa hakkı sahibi, mülkiyeti başkasına ait olan taşınmazı belirli koşullar ve sınırlar dahilinde kullanabilir ama genellikle bu taşınmazı satma veya başka bir şekilde devretme yetkisine sahip değildir. İntifa hakkı, genellikle bir sözleşme veya yasal bir düzenleme ile belirlenir ve tapu kaydına işlenir.
Kadastro
“Kadastro”, taşınmaz malların yani arazi, bina gibi mülklerin yerlerini, sınırlarını, büyüklüklerini ve değerlerini ölçüm ve kayıt altına almayı amaçlayan bir sistemdir. Bu sistem, genellikle devlet ya da yerel yönetimler tarafından yürütülür ve mülkiyet haklarının net bir şekilde belirlenmesini, vergilendirilmesini ve yasal işlemlerin düzenli bir şekilde yapılabilmesini sağlar.
Kadastro kayıtları, tapu ofisleri gibi resmi kurumlar tarafından tutulur ve güncellenir. Bu kayıtlar, mülkiyet ve sınırlarla ilgili anlaşmazlıkların çözümünde de önemli bir role sahiptir.
Muvafakatname
Muvafakatname, genellikle yazılı bir belge formunda olan ve bir kişi ya da kuruluşun, belirli bir işlemi yapmak veya belirli bir durumu kabul etmek üzere başka bir kişi ya da kuruluşa izin verdiğini gösteren bir anlaşmadır. Bu tür belgeler, yasal süreçlerde veya resmi işlemlerde sıklıkla kullanılır.
İmar Planı
İmar planı, bir yerleşim alanının nasıl gelişeceğini, hangi alanların konut, ticaret, sanayi ya da yeşil alan olarak kullanılacağını belirleyen teknik ve yasal bir dokümandır. İmar planları, yerel yönetimler tarafından hazırlanır ve onaylanır.
Bu planlar, taşınmazların kullanım amacını, yol ve altyapı sistemlerini, yapılaşma koşullarını ve sınırlarını, binaların yükseklik, kat sayısı gibi özelliklerini detaylı bir şekilde belirtir.
İmar Planları Genellikle Üç Türe Ayrılır:
1.Nazım İmar Planı: Büyük ölçekli ve genel ilkeleri belirleyen, bir şehir veya bölgenin genel kullanım kararlarını gösteren plan.
2.Uygulama İmar Planı: Daha detaylı ve küçük ölçekli, belirli bir alanın tam olarak nasıl kullanılacağını gösteren plan.
3.Revizyon İmar Planı: Varolan bir imar planında değişiklik yapılmasını içerir.
İmar planları, bölgesel ve yerel kalkınmayı düzenlerken, çevresel ve toplumsal etkileri de göz önünde bulundurur.
